Διοργάνωση: ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟ ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΑΠΘ
Β΄ ΚΥΚΛΟΣ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΑ ΦΙΛΟΣΟΦΟ
Τι έχει να μας πει σήμερα ο Αριστοτέλης; Με ποιον τρόπο μπορούμε να κάνουμε έναν γόνιμο διάλογο με τον Μακεδόνα φιλόσοφο και να αποκομίσουμε κάποια ιδιαίτερα σημαντικά οφέλη από το εκπληκτικό έργο του στον χώρο της λογικής, της πολιτικής και ηθικής φιλοσοφίας, της παιδείας, των επιστημών;
Το Διεπιστημονικό Κέντρο Αριστοτελικών Μελετών (
ΔΙ.Κ.Α.Μ.), του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.) σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, διοργανώνουν, μετά την τεράστια επιτυχία που σημείωσε ο Α΄ Κύκλος, τον Β΄ Κύκλο Διαλέξεων «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΣΗΜΕΡΑ», με τη συμμετοχή καταξιωμένων μελετητών του Αριστοτελικού έργου, από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συντονίστρια του Κύκλου είναι η Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου, Ομότιμη Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης και Πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών, Α.Π.Θ.
Η διοργάνωση πραγματοποιείται στο πλαίσιο του Συμφώνου Συνεργασίας μεταξύ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης με στόχο τη διοργάνωση εκδηλώσεων πολιτιστικού, εκπαιδευτικού και ερευνητικού περιεχομένου, προς όφελος όχι μόνον της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και της ευρύτερης κοινωνίας.
1. “Γενική εισήγηση, Ο Αριστοτέλης σήμερα”
Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου
Ομότιμη Καθηγήτρια Φιλοσοφίας της Επιστήμης, Α.Π.Θ
Πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών, Α.Π.Θ.
2.
“Μπορεί ο Aριστοτελισμός να δώσει λύσεις στα σημερινά ηθικο-πολιτικά αδιέξοδα της Ευρώπης;”
Λάμπρος Κουλουμπαρίτσης
Ομότιμος Καθηγητής Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (ULB), μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Βελγίου, αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών
Περίληψη:
Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση φαινόταν να διαμορφώνει ένα πρωτότυπο πολιτικό και πολιτισμικό σύστημα, με αρχές την δημοκρατία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και ευημερία, για διαφόρους λόγους υπέκυψε στα πάθη και τα συμφέροντα, που κορυφώθηκαν με τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία, την κρίση του 2008, το Μπρέξιτ, τον συντηρητισμό της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, την Πανδημία και την Ουκρανική κρίση, δίνοντας την εντύπωση κάποιας μη αναστρέψιμης ολίσθησης. Εστιάζοντας στην οικοδόμησή της κυρίως στην οικονομική και νομική διάσταση που κυριάρχησαν στην πορεία της, οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες παραμέλησαν την απαραίτητη
πολιτισμική διάσταση που θα έδινε στην Ευρώπη την ανθρωπιστική προοπτική που της αξίζει, όχι μόνον τη φιλειρηνική στρατηγική που επέβαλε ο αρχικός σκοπός της, όταν δημιουργήθηκε, για να υπερβεί τους πολέμους που την αιματοκύλησαν επί αιώνες, αλλά και μια ομοσπονδιακή δομή με κοινωνική πολιτική και πολυδιάστατη δημιουργικότητα.
Ο Αριστοτέλης είχε επίσης επιμείνει στην οικονομική αυτάρκεια και στην δικαιοσύνη των πόλεων ως προϋπόθεση της ηθικής και της πολιτικής του, αλλά συγχρόνως θεώρησε ότι προέχουν οι ανθρώπινες επιδιώξεις για τις αρετές, τη φιλία, τον έρωτα και την επιστημονική μελέτη των πάντων με σκοπό την ευδαιμονία του καθενός και της πολιτείας. Είχε μάλιστα διαισθανθεί αφενός την πολυπλοκότητα του κόσμου και αφετέρου τη δυσκολία της επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, γιατί κυριαρχούν οι ανταγωνισμοί και η αφηγηματική βία. Πολυπλοκότητα και αφηγηματική βία είναι δύο θεμελιώδεις άξονες και της σύγχρονης εποχής, που αγνοούν οι περισσότεροι ιθύνοντες του πλανήτη μας και αυτοί που παίρνουν αποφάσεις
χωρίς καμμία ανάλυση των κινδύνων, με τραγικά αποτελέσματα. Για να βρει λύσεις απέναντι σε αυτά τα προβλήματα, ο Αριστοτέλης επινόησε την Ηθική με κέντρο βάρους την
φρόνηση και την
επιείκεια, και την Πολιτική με ένα ιδεώδες
πολιτειακό με δημοκρατική υπόσταση, που μπορεί να είναι
πρότυπο και που επιτρέπει να προσαρμόζονται, με ειδικά κριτήρια και αρμόζουσες μεταμορφώσεις, όλα τα πολιτικά καθεστώτα για το κοινό συμφέρον και την πρόοδο. Αυτή η μέθοδος μου φαίνεται να λείπει σήμερα στους ιθύνοντες της Ευρώπης, οι οποίοι αναπαράγουν την ίδια πάντα αφήγηση κάποιων αξιών στο κενό και άκριτα. Νομίζω ότι ο αριστοτελισμός, όπως διατυπώθηκε σε διάφορες ιστορικές φάσεις, θα μπορούσε στη σημερινή ιστορική συγκυρία να βοηθήσει να βρεθούν ορισμένες λύσεις στα αδιέξοδα που οδηγούμαστε.
Συντονίστρια της ενότητας:
Δήμητρα Σφενδόνη-Μέντζου
Πρόεδρος του Διεπιστημονικού Κέντρου Αριστοτελικών Μελετών ΑΠΘ