Ελευθερία Αρβανιτάκη
Τραγούδι
Η Ελευθερία Αρβανιτάκη είναι μια από τις σπουδαιότερες Ελληνίδες ερμηνεύτριες. Ξεκίνησε την καριέρα της στις αρχές της δεκαετίας του 80 ως μέλος της Οπισθοδρομικής Κομπανίας, τραγουδώντας σμυρναίικα και ρεμπέτικα. Η προσωπική της πορεία στο τραγούδι, η οποία και έμελλε να την καθιερώσει στην ελληνική μουσική -αλλά και τη διεθνή world music σκηνή- ξεκινάει το 1985.
Έχει συνεργαστεί με σπουδαίους Έλληνες συνθέτες (Δημήτρης Παπαδημητρίου, Νίκος Ξυδάκης, Νίκος Μαμαγκάκης, Σταμάτης Σπανουδάκης, Χρήστος Νικολόπουλος, Σταμάτης Κραουνάκης κ.α.), στιχουργούς (Λίνα Νικολακοπούλου, Νίκος Μωραΐτης), ποιητές (Μιχάλης Γκανάς), αλλά και ξένους δημιουργούς όπως ο αρμενικής καταγωγής Ara Dinkjian, o Teofile Chantre από το Πράσινο Ακρωτήρι, ο Ισπανός Javier Limon.
Δίσκοι της όπως οι Κοντραμπάντο (1986), Μένω Εκτός (1991), Τα Κορμιά και τα Μαχαίρια (1994), Τραγούδια για τους μήνες (1996) συγκαταλέγονται στα ιστορικά άλμπουμ της ελληνικής δισκογραφίας. Έχει καταγραφεί από μουσικοκριτικούς εντός και εκτός των συνόρων ότι «τα πιο απαιτητικά τραγούδια για γυναικεία φωνή στην ελληνική δισκογραφία έχουν γραφτεί για την φωνή της Ελευθερίας Αρβανιτάκη».
Η σχέση της με τον ποιητικό λόγο είναι επίσης ξεχωριστή αφού κυκλοφόρησε δύο σπουδαία άλμπουμ βασισμένα σε μελοποιημένη ποίηση: τα Τραγούδια για τους μήνες το 1996, όπου ο Δημήτρης Παπαδημητρίου μελοποίησε μεταξύ άλλων Ο. Ελύτη, Μ. Γκανά, Σαπφώ, Μ. Πολυδούρη, Κ. Καρυωτάκη, και το Γρήγορα η ώρα πέρασε, όπου ερμηνεύει ποιήματα των Σαπφώ, Ο. Ελύτη, Κ. Καρυωτάκη, Δ. Καψάλη μελοποιημένα από τον Νίκο Ξυδάκη. Από το 1991, οπότε και κυκλοφορεί το ιστορικό άλμπουμ Μένω Εκτός, αναλαμβάνει τη διεύθυνση παραγωγής στους δίσκους της και από το 1998 οι δίσκοι της κυκλοφορούν και στο εξωτερικό από την Verve.
Έχει μια σταθερή σχέση με την παράδοση σε όλα τα χρόνια της πορείας της, αλλά το μοναδικό της ηχόχρωμα της επιτρέπει να ερμηνεύει με την ίδια άνεση τραγούδια δυτικότροπα. Περιοδεύει αδιάκοπα σε Ελλάδα, Κύπρο και Ισπανία- και ζωντανές ηχογραφήσεις των παραστάσεών της Η Νύχτα κατεβαίνει, Εκτός Προγράμματος, Πρόσωπο με Πρόσωπο έχουν αγαπηθεί και έχουν γίνει πλατινένιες. Από το 1998 που πρωτοεμφανίστηκε στο WOMAD Festival του Peter Gabriel στο Redding ξεκίνησε μια σπουδαία πορεία εκτός των συνόρων σε πολύ μεγάλες διοργανώσεις world and ethnic music (Montreux Jazz Festival, Sfinks Festival, Pirineos Sur Festival, Forum Universal de las Culturas στο Μεξικό, Hemispheres Festival Στο Σύδνεϋ) κι έχει συνεργαστεί με εμβληματικές προσωπικότητες της διεθνούς μουσικής σκηνής, όπως ο βραβευμένος με Oscar Philip Glass. H συνεργασία τους στο project Orion με παγκόσμια πρώτη στο Ηρώδειο το 2004 και ένα μουσικό ταξίδι σε Ευρώπη, Λατινική Αμερική, Αυστραλία και ΗΠΑ, αλλά και μια ηχογράφηση που κυκλοφορεί, ήταν μια από τις μεγάλες στιγμές της πορείας της.
Το τραγούδι της Δυνατά συγκαταλέγεται στα παγκόσμια hit της world music σκηνής με αναρίθμητες μεταδόσεις και διασκευές ανά τον κόσμο, ενώ το Μένω εκτός έχει συμπεριληφθεί στη λίστα με τα 100 σπουδαιότερα άλμπουμ των μουσικών του κόσμου από το βρετανικό περιοδικό Rough Guide to World Music.
Έχει ταξιδέψει τη μουσική της και τη μουσική της χώρας της κυριολεκτικά στις πέντε Ηπείρους παίζοντας σε ιστορικούς χώρους ανά την υφήλιο όπως στο Royal Festival Hall και το Barbican Centre του Λονδίνου, Sidney Opera House, Bellas Artes στη πόλη του Μεξικό και στο Βατικανό της Ρώμη. Κορυφαία ήταν η πρόσκληση που της απηύθυνε το Carnegie Hall να πραγματοποιήσει μια συναυλία στον κύκλο εκδηλώσεών του που της χάρισε μια αλησμόνητη sold out βραδιά τον Φεβρουάριο του 2014 και μια σπουδαία κριτική στους New York Times.